project: Herbestemming van het Campina-terrein | locatie: Eindhoven | opdrachtgever: BPD B.V. | tijdvak: 2018
Inzending voor het Campina Ontwerpfestijn
De komende jaren wordt het Campina-terrein door BPD getransformeerd tot een nieuw bruisend stedelijk gebied in Eindhoven. BPD gaat met architecten, ontwerpers en New Horizon de uitdaging aan om met de op het terrein aanwezige materialen aan de slag te gaan. Welke nieuwe, innovatieve producten, objecten of zelfs gebouwen kunnen daarmee worden ontwikkeld? Wat kan daarmee hun nieuwe betekenis zijn in zowel de transformatie als de nieuwe toekomst van het terrein? Op welke wijze krijgen de materialen letterlijk een functionele herbestemming in het gebied?
Waterwerken
Innovatie vraagt om lef, om anders denken. De waterwerken zijn één van de meest befaamde Nederlandse innovaties en staan stevig op de internationale kaart. Zijn we klaar voor een nieuwe baanbrekende innovatie? BPD zoekt naar een innovatieve en verrassende denkrichting die een brug kan slaan tussen enerzijds circulariteit en anderzijds duurzaamheid, mobiliteit, sociale inclusie, energie en klimaatadaptie. Water is voor ons de sleutel tot deze integratie.
Water als verbinder
Zonder water geen Campina-terrein. In het verleden was voortbewegen op water van grote betekenis. Het Eindhovens kanaal is dan ook onlosmakelijk verbonden met de plek. Door deze verbindende, blauwe stadsader voor transport vestigde Campina zich op deze locatie. In het heden is deze specifieke betekenis – op de roeisport na – verloren gegaan en nu vormt het kanaal vooral een fysieke barrière in de stad. De transformatie van het Campina-terrein biedt kansen tot ‘hergebruik’ van het water als een toevoeging op de ambitieuze stedenbouwkundige visie. Door een nieuwe betekenis te geven aan het water verbinden we het verleden met de toekomst. We voegen extra waarde toe aan zowel de plek als de stad door de versterking van de waterbeleving. Want de ligging nabij het Eindhovense centrum én aan het water is wat de locatie van dit toekomstig bruisend stedelijk gebied bijzonder maakt.
Het conceptontwerp sluit aan op het (on)zichtbare water dat door de toekomstige publieke ruimte van het Campina-terrein meandert en focust zich op de parkzone en het kanaal. Door water bewust in te zetten als verbinder, leggen we letterlijk en figuurlijk de verbinding tussen de verschillende ambities voor het Campina-terrein. Een ruimtelijke ensemble met water als gemeenschappelijke drager creëert een positief spanningsveld in de publieke ruimte.
Het idee is een bouwwerk dat ruimte maakt voor ontspanning en inspanning, waarbij het gebruik door de tijd naar behoefte kan worden ingevuld. Het stimuleert interactie door mensen – jong en oud – uit te dagen tot (anders) gebruik. Gebruik en adapteer de structuur als een urban gym om te sporten, te klimmen, te schommelen of te spelen. Sport en spel vormen een vanzelfsprekende, actieve katalysator voor ontmoetingen en sociale (ver)binding, wat bijdraagt aan de activatie van de publieke ruimte.
Hydrateren tijdens het sporten en spelen? Drink lokaal water uit het openbare drinkwaterpunt. Natuurlijke (regen)waterzuivering door beplanting is onderdeel van de duurzame, gezonde stad. Daarnaast heeft water ook zelf een reinigende functie, die zichtbaar gemaakt kan worden door bijvoorbeeld een waterbad voor mens en dier, een buitendouche of een kleine, openbare sauna in één van de oningevulde ‘dichte doosjes’. De doosjes vormen kleine (private) binnenruimtes in de publieke buitenruimte en kunnen allerlei invullingen krijgen, van logeerkamer voor gasten van Campina-terreinbewoners tot mini-stadsmuseum voor geoogste bouwmaterialen.
De diverse doosjes zijn geplaatst in het stalen framework, maar drijven ook op het water. Met de drijvende doosjes en pontons wordt de al aanwezige functie van het kanaal versterkt: waterrecreatie. We gebruiken de aantrekkingskracht van water om het kanaal weer betekenis te geven en de plek te verbinden met de stad.
Circulair bouwen
Hoe past het idee van water als verbinder bij urban mining? En hoe maak je de mogelijkheden van circulair bouwen zichtbaar voor een groter publiek? Naast de herinterpretatie van water is het op een onverwachte, niet voor de hand liggende manier gebruiken van de geoogste materialen dé drijfveer van ons voorstel.
Het ontwerp bestaat geheel uit lokaal geoogste bouwmaterialen én geeft deze circulaire grondstoffen een nieuwe rol en betekenis. Zo combineren we pvc-buizen en geïsoleerde stalen gevelpanelen tot drijflichamen voor de drijvende elementen op het water. Grind van de daken maakt het terrein waterklaar voor de toekomst: een grindkoffer als ondergrondse waterbuffer- en afvoer ter bevordering van regenwaterinfiltratie. Straatstenen worden halfopen schermen die een moment van privacy bieden in de publieke ruimte. En als aanvulling op het oogsten van bouwmaterialen uit de te ontmantelen gebouwen, oogsten we de (berken)boompjes die voorzichtig op de daken van enkele te behouden typerende Campina-gebouwen groeien. Samen met de stalen dakplaten – die we minimaal bewerken door ze te perforeren – vormen ze de basis voor de drijvende tiny forests. We laten mensen letterlijk zien dat het ook anders kan.
Het integrale resultaat is een experimentele, permanente installatie in de publieke ruimte van het Eindhovense Campina-terrein, zowel op het terrein zelf als op het water. Met het urban mining-principe als uitgangspunt onderstreept het uitdagende concept de innovatieve mogelijkheden van circulair bouwen. Tegelijkertijd prikkelt het de verbeelding en stimuleert het mensen om anders te gaan kijken en denken. Als een druppel die het rimpeleffect in beweging zet: water werkt!
